Από τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Εύβοια το 2021 όπου εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους έγιναν στάχτη, μέχρι τις φωτιές στη Βαρυμπόμπη, στο δάσος της Δαδιάς αλλά και τις εκτεταμένες πλημμύρες στη Θεσσαλία από την κακοκαιρία Daniel το 2023, τίποτα δεν φαίνεται να έχει βελτιωθεί σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων και των έκτακτων καταστάσεων.
Το κράτος αδυνατεί να παρέμβει αποτελεσματικά, και, όπως έχει δείξει η ιστορία, πολλές φορές το κενό αυτό, έρχονται να καλύψουν ομάδες και ανθρωπιστικές οργανώσεις που συμβάλλουν άμεσα στο πεδίο και βοηθούν εκείνους που από τη μία μέρα στην άλλη μπορεί να χάσουν όσα θεωρούν δεδομένα. Εξάλλου, όταν «τα φώτα σβήνουν» και η καταστροφή δεν είναι πια επίκαιρη, οι ανάγκες των ανθρώπων τείνουν να ξεχνιούνται.
Το Reader μίλησε με εθελοντές αλλά και την ιδρύτρια του Humanity Greece, για τη σημασία του εθελοντισμού για τη διαχείριση πολλαπλών κρίσεων, μέσα από τα μάτια ανθρώπων που έχουν συνεισφέρει, δείχνοντας έμπρακτα τι σημαίνει αλληλεγγύη.
«Οι εικόνες που μου μένουν χαραγμένες είναι από τις πυρκαγιές του 2021»
Ο Απόστολος Κ., είναι 28 ετών και είναι εθελοντής Δασοπυροσβέστης. «Έχοντας εκπαιδευτεί και υπάρξει ως εθελοντής δασοπυροσβέστης σε πολλά πεδία πύρινης λαίλαπας, επέλεξα από το καλοκαίρι του 2022 να γίνω ενεργό μέλος του Humanity».
«Είναι πολύ βασικό εκεί που ενεργείς μέσα σε ασύλληπτα υψηλές θερμοκρασίες, για ώρες, κατάκοπος πολλές φορές με τον ελάχιστο εξοπλισμό, να έρχεται μια οργανωμένη ομάδα και να σου παρέχει το αυτονόητο: παγωμένο νερό - φαγητό και οφθαλμικούς ορούς αλλά και μια κουβέντα. Συγκινούμαι για αυτή την συνεχή προσπάθεια των εθελοντών κάθε ηλικίας».
Ποιος ήταν ο λόγος που στράφηκες στον εθελοντισμό;
Απόστολος: «Κατοικώ σε μια περιοχή η οποία κάθε χρόνο έχει δασική πυρκαγιά. Αυτό και μόνο σε παρακινεί να εκπαιδευτείς, ώστε να ξέρεις πως να αντιδράσεις και να προστατέψεις εσένα, την οικογένεια και την περιουσία σου. Κάθε καλοκαίρι ήταν δεδομένο πως θα έχουμε έστω δύο εστίες στην περιοχή μας κυρίως με τους ηλικιωμένους κάθε φορά να παλεύουν να εκκενώσουν το σπίτι τους. Αυτό ήταν και το βασικό μου κίνητρο».
Σε ποιες δράσεις έχεις συμμετάσχει μέχρι τώρα;
«Στις πυρκαγιές του 2023 η ομάδα του Humanity ήταν εκείνη που υπήρξε σταθερά για δύο εβδομάδες στο δάσος της Δαδιάς, στο οποίο και κάηκε μέρος του ενός από τους δύο πυρήνες του Εθνικού Πάρκου τότε. Ήμουν εκεί αφού σε συντονισμό με τους εθελοντές από τον χώρο που έχει το Humanity στην Αθήνα, δεν σταμάτησε η ομάδα μας, να ανατροφοδοτεί τους ανθρώπους και τα κλιμάκια ακόμη και στα πιο δύσκολα σημεία.
Έπειτα βρέθηκα στη Θεσσαλία, τον Σεπτέμβριο του 2023, όπου η ανθρωπιστική βοήθεια που στέλναμε ξεκίνησε από τα πρώτα 24ωρα με τρομερή δυσκολία των οχημάτων της ομάδας να φτάσουν στα χωριά αφού οι δρόμοι ήταν σε κακή κατάσταση».
Ποια ήταν η πιο σημαντική στιγμή που βίωσες στο πλαίσιο του εθελοντισμού;
«Οι εικόνες που μου μένουν χαραγμένες είναι από τις πυρκαγιές του 2021, η δύναμη ψυχής όλων όσων βρεθήκαμε μέσα στα μέτωπα προσπαθώντας να σώσουμε ανθρώπους και ζώα. Ζώα δεμένα σε αυλές, άλογα ανεξέλεγκτα να τρέχουν, άνθρωποι να αρνούνται να αφήσουν το σπίτι τους, εμείς να φωνάζουμε για να φύγουν, να κουβαλάμε σκυλάκια.
Η πίεση στα ύψη, το ίδιο και το άγχος μας αλλά στο τέλος αυτό που μένει είναι ότι γυρνάς στο χώρο σου και λες "ναι, έκανα κάτι για τον συνάνθρωπο μου", βοήθησα ουσιαστικά και κοιμάσαι ήσυχος γιατί θα ήθελα και εγώ αν βρεθώ στη θέση τους να υπάρξει κάποιος να με βοηθήσει».
Θεωρείς ότι εθελοντισμός αποτελεί σανίδα σωτηρίας για μία χώρα που υστερεί στη διαχείριση κρίσεων;
«Ο εθελοντισμός μέσα από ένα υγιές περιβάλλον μας δίνει ελπίδα πως όσο και αν το κράτος παραλύει, εμείς θα δίνουμε το αλεξίπτωτο σε μια κοινωνία που πέφτει μονίμως από τα σύννεφα για όλα τα στραβά που συμβαίνουν. Και φυσικά η εκπαίδευση είναι βασική για την ύπαρξη των εθελοντών δασοπυροσβεστών μέσα στα πεδία».
«Δε θα ξεχάσω ποτέ τις πλημμύρες της Θεσσαλίας»
Η 25χρονη Κωνσταντίνα Καπλάνη είναι εθελόντρια και υπεύθυνη μητρώου στο Humanity. Ξεκίνησε να συμμετέχει στην οργάνωση τον Μάρτιο του 2022. «Κατάλαβα πόσο ουσιαστική ήταν η προσπάθεια που πρόσφερε το Humanity Greece σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη
Ο εθελοντισμός με βοήθησε να αναπτύξω την ευαισθησία μου απέναντι στα τεράστια καιρικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Το να ξέρεις ότι βάζεις ένα μικρό λιθαράκι στη στήριξη των συνανθρώπων μας αποτελεί μεγάλη κινητήρια δύναμη».
Σε ποιες δράσεις έχεις συμμετάσχει μέχρι τώρα;
Κωνσταντίνα: «Οι πιο αξέχαστες στιγμές για μένα ήταν τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν ξέσπασαν οι πλημμύρες στην Θεσσαλία. Στο συντονιστικό μας κέντρο καθημερινά δημιουργούνταν αλυσίδες ανθρώπων και με πολλή αγάπη και ενσυναίσθηση αποστέλλονταν συνεχώς τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης στους πλημμυροπαθείς, που είχαν υποστεί μια ανεπανόρθωτη καταστροφή.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε όλοι ότι ξαφνικά μπορεί να χάσουμε ό,τι θεωρούμε δεδομένο στην ζωή μας και γι’ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να στηρίζουμε και βοηθάμε σε καταστάσεις κρίσεων».
Θεωρείς ότι εθελοντισμός αποτελεί σανίδα σωτηρίας για μία χώρα που υστερεί στη διαχείριση κρίσεων;
«Θεωρώ, δυστυχώς, ότι ο εθελοντισμός έρχεται να αντικαταστήσει πολλές φορές τον κρατικό μηχανισμό και όχι να τον στηρίξει επικουρικά, όπως θα έπρεπε. Δεν υπάρχει ένα κεντρικό σχέδιο δράσης, που θα έπρεπε να τηρείται, με αποτέλεσμα οι εθελοντές να πασχίζουν να δράσουν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και φυσικά τις περισσότερες φορές με μηδαμινά μέσα που διαθέτουν και πάντα με την συνδρομή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας».
«Ο εθελοντισμός πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά του κρατικού μηχανισμού, όχι να τον υποκαθιστά»
Από την πλευρά του, ο 25χρονος Πέτρος Σούκερας, είναι υπεύθυνος λειτουργίας του Εθελοντικού Κέντρου και συμμετέχει στην οργάνωση από τον Αύγουστο του 2021, με τις πρώτες πυρκαγιές που ξέσπασαν στην Εύβοια.
«Ψάχνοντας να βρω τρόπο να βοηθήσω ουσιαστικά σε όλο αυτό που βίωνε η χώρα μας, επέλεξα να γίνω μέρος της αλυσίδας αλληλεγγύης. Το κίνητρο προήλθε από την ανάγκη μου να βοηθήσω τους ανθρώπους που έχουν σταθεί ενδεχομένως λιγότεροι τυχεροί, συμμετέχοντας σε μια ομάδα που παλεύει καθημερινά για τη βελτίωση του κόσμου μας».
Σε ποιες δράσεις έχεις συμμετάσχει μέχρι τωρα;
«Από τις πυρκαγιές στην Αττική, Κέρκυρα και Έβρο το καλοκαίρι του 2023, όπου ταξιδέψαμε με την ομάδα του Humanity Greece με σκοπό την άμεση και ουσιαστική παρέμβαση, ανατροφοδοτώντας τους πυροσβέστες και εθελοντές πυροσβέστες που έδιναν μάχη στην πρώτη γραμμή, μέχρι τις πλημμύρες που έπληξαν τη Θεσσαλία, βρέθηκα στο πεδίο της καταστροφής με σκοπό τη στήριξη των συνανθρώπων μας που βρίσκονταν σε άμεση ανάγκη».
Ποια ήταν η πιο σημαντική στιγμή που βίωσες; Υπάρχει κάτι που έχει αποτυπωθεί στη μνήμη σου;
«Θα μου μείνουν ανεξίτηλες οι εικόνες από τις ασύλληπτες καταστροφές που βίωσαν οι κάτοικοι της Θεσσαλίας, όπου είδαν κυριολεκτικά την περιουσία τους να χάνεται, ενώ δυστυχώς θρηνήσαμε ανθρώπινες ζωές και ζωές εκατοντάδων ζώων. Μεταβαίνοντας στα χωριά που επλήγησαν από την κακοκαιρία Daniel, αντίκρισα την απόγνωση των ανθρώπων που έχασαν τα πάντα.
Ωστόσο, αυτό που μου έμεινε στο τέλος της ημέρας, είναι η ευγνωμοσύνη και η σπίθα ελπίδας στα μάτια των κατοίκων, καθώς βρέθηκε μια ομάδα να τους προσφέρει ουσιαστική βοήθεια τη στιγμή που το χρειάστηκαν περισσότερο, να τους δώσει κουράγιο να συνεχίσουν να μάχονται για την επιστροφή στην καθημερινότητά τους».
Θεωρείς ότι εθελοντισμός αποτελεί σανίδα σωτηρίας για μία χώρα που υστερεί στη διαχείριση κρίσεων;
«Ο εθελοντισμός πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά του κρατικού μηχανισμού, και όχι να τον υποκαθιστά, για την αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων. Όταν οι πολίτες ενώνουν τις δυνάμεις τους για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον, δημιουργείται ένα αίσθημα ελπίδας και αλληλεγγύης».
«Το Humanity δημιουργήθηκε σε μια αποθήκη στου Ψυρρή για τη στήριξη των πυρόπληκτων της Εύβοιας»
«Υπήρχε μια εσωτερική ανάγκη να υπάρξει στην Ελλάδα μια ομάδα που θα δώσει ελπίδα στον κόσμο πως μπορεί να συμβάλλει ποικιλοτρόπως. Ήταν εκείνο το αίσθημα, πως οι συνάνθρωποί μας έχαναν κυριολεκτικά τα πάντα και έπρεπε να αντιδράσουμε. Ήταν το συναίσθημα της αδικίας, αφού μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου καίγεται η περιουσία σου μπροστά στα μάτια σου».
«Έτσι ξεκίνησε το Humanity, τον Αύγουστο του 2021, αυθόρμητα σε ένα μικρό στενό στου Ψυρρή, με στόχο τη στήριξη των πυρόπληκτων από τις καταστροφικές φωτιές που έπληξαν την Ελλάδα την περίοδο εκείνη, κυρίως στην Β. Εύβοια αφού το μέγεθος της καταστροφής παραμένει οικολογικά και κοινωνικά τεράστιο, ενώ ταυτόχρονα, είχαμε μεγάλα μέτωπα σε Αττική και Ηλεία», λέει στο Reader η 27χρονη Γεωργία Παράσχου, ιδρύτρια της ομάδας.
Με ποιο τρόπο η οργάνωση συμβάλλει στις ποικίλες κρίσεις που βιώνουμε αυτή τη στιγμή;
Γεωργία: «Είναι γεγονός πως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ραγδαίες και τα απομεινάρια από κάθε καταστροφή, χαραγμένα στους ανθρώπους και τις τοπικές κοινωνίες που τις βίωσαν. Η ομάδα μας καλύπτει βασικές ανάγκες κατά την έλευση μιας επείγουσας κατάστασης επεμβαίνοντας εντός του πεδίου, ανατροφοδοτώντας όλα τα κλιμάκια και τις εθελοντικές δυνάμεις που επιχειρούν σε κάθε μέτωπο, αλλά πάντα σε συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές και το Πυροσβεστικό Σώμα.
Μετέπειτα, αναλαμβάνουμε να στηρίξουμε ολιστικά πολίτες και οικογένειες που έρχονται αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις των κλιματικών φαινομένων εντάσσοντας τες στο ειδικό μητρώο οικογενειών».
Όταν “τα φώτα σβήνουν” και η καταστροφή δεν είναι πια επίκαιρη, οι ανάγκες των ανθρώπων τείνουν να ξεχνιούνται.
«Μέσα από το Μητρώο, εξασφαλίζουμε κάθε μήνα ένα μεγάλο πακέτο στήριξης με όλα τα απαραίτητα είδη για αξιοπρεπή διαβίωση και ολιστική επανένταξη της οικογένειας. Ακόμη και σήμερα, κάθε μήνα, μόνο από τα χωριά της Θεσσαλίας, στηρίζονται σταθερά 420 οικογένειες, ενώ το Μητρώο του Humanity έχει ξεπεράσει τις 1.000 εγγεγραμμένες οικογένειες και πολίτες που ζουν στα όρια της φτώχειας και προέρχονται από πληγείσες και μη περιοχές.
Στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, έχουμε επέμβει με ανακαινίσεις σχολικών μονάδων, παροχή ειδικού ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού σε καίριες δομές που έχουν άμεση πρόσβαση οι πολίτες ενώ δώσαμε ολοκαίνουργιο αθλητικό εξοπλισμό σε 22 σχολεία».
Με ποιο τρόπο καλύπτει τα κενά της Πολιτείας σε τρόπους παρέμβασης και αντιμετώπισης;
«Η υστέρηση του κοινωνικού κράτους, έχει δημιουργήσει τρομερές ελλείψεις για τις οποίες εθελοντές πασχίζουν καθημερινά να δώσουν λύσεις και να διασφαλίσουν την αξιοπρεπή διαβίωση σε εκατοντάδες οικογένειες που ζουν στα όρια της φτώχειας.
Παρόλα αυτά, ο ρόλος των εθελοντών δεν είναι να αντικαθιστούν την Πολιτεία. Όσο τα κενά της Πολιτείας όμως, είναι φανερά τόσο σε κοινωνικό, προνοιακό όσο και προληπτικό επίπεδο, τόσο θα δυσχεραίνει η ζωή όλων μας, η επανένταξη του ευάλωτου πληθυσμού αλλά και των πληγέντων μετά την έλευση μιας καταστροφής. Όλοι μπορεί να βρεθούμε σε συνθήκη έκτακτης ανάγκης».
Θέλετε να μας πείτε μερικά λόγια για τα προγράμματα και τις δράσεις που "τρέχετε";
«Βρισκόμαστε προ των πυλών για την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου 2024 και ήδη έχουν ξεσπάσει μεγάλες δασικές πυρκαγιές από τον Ταΰγετο, τα Πιέρια Όρη μέχρι την Κρήτη, με τους εξειδικευμένους εθελοντές μας να βρίσκονται εντός των πεδίων, ενώ το Εθελοντικό Συντονιστικό Κέντρο (Μυλλέρου 76, Μεταξουργείο) είναι καθημερινά ανοιχτό και προσβάσιμο για όλο τον κόσμο που επιθυμεί να συνδράμει εθελοντικά με κάθε τρόπο.
Παράλληλα, με την προετοιμασία, συνεχή εκπαίδευση και ετοιμότητα της ομάδας μας, ενόψει της αντιπυρικής, στηρίζονται σταθερά περισσότερες από 1.400 οικογένειες κάθε μήνα με πακέτα στήριξης, υλοποιείται το Πρόγραμμα “Κανένας Μόνος” που αφορά την στήριξη ανθρώπων τρίτης ηλικίας από πληγείσες και μη περιοχές της χώρας, λειτουργεί η Γραμμή Ενημέρωσης & Καθοδήγησης του κοινού σε Έκτακτες και μη Ανάγκες (210 5226 379), ενώ κάθε Δευτέρα απόγευμα, λίγο μετά τις 18:30, μαγειρεύουμε περίπου 150 vegan μερίδες φρέσκου φαγητού και τις διανείμουμε σε άστεγο πληθυσμό της Αθήνας».
Γιατί θεωρείτε πως υπάρχει δυσπιστία ως προς το εθελοντικό κίνημα;
«Η δυσπιστία υπήρχε και θα υπάρχει όσο διαιωνίζονται πρακτικές που αμαυρώνουν το εθελοντικό κίνημα της χώρας. Έχουμε χρέος να τηρούμε νομικά και οικονομικά πρωτόκολλα.
Κανένας όμως, από εκείνες/ους που σπιλώνουν την αξία του Εθελοντικού κινήματος, δεν θα μας αποτρέψει στο να συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε, να βοηθάμε απλόχερα τις ευάλωτες ομάδες οι οποίες επωμίζονται το βάρος των απαράδεκτων πρακτικών και την δυσπιστία του κόσμου, αφού ελαχιστοποιείται η στήριξη που λαμβάνουν. Ο εθελοντισμός είναι αδιαπραγμάτευτο κοινωνικό αγαθό και θα πρέπει με κάθε τρόπο να διασφαλιστεί η ακεραιότητα του.
Είναι μια καλή στιγμή, το Κοινωνικό Κράτος να θέσει σε λειτουργία, αυστηρά κριτήρια και εκείνους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, που δεν θα επιτρέπουν σε “καλοθελητές φιλάνθρωπους” να πατάνε πάνω στην ανάγκη του συνανθρώπου τους».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
