«Ρόζα». Το τραγούδι που έγινε ύμνος για μια ολόκληρη γενιά, τραγουδισμένο από τον μοναδικό Δημήτρη Μητροπάνο. Όταν η συζήτηση φτάνει σε αυτό το τραγούδι πάντα υπάρχει ένα ερώτημα: «Ποια είναι αυτή η Ρόζα». Απάντηση δεν υπάρχει.
Το πιθανότερο είναι πως όταν ο Άλκης Αλκαίος έγραφε τους στίχους είναι πως είχε στο μυαλό του τη Ρόζα Λούξεμπουργκ, την ακάματη επαναστάτρια μια από τις σπουδαιότερες γυναίκες του 20ου αιώνα που δολοφονήθηκε από τους «ηλίθιους δήμιους» που τόσο κυνήγησε και τόσο την κυνήγησαν.
Κανείς, όμως, δεν μπορεί να είναι μέσα στο μυαλό ενός ανθρώπου. Είπαμε: Το πιθανότερο είναι πως ο Άλκης Αλκαίος, ένας άνθρωπος που βασανίστηκε φρικτά από τη Χούντα και στο υπόλοιπο της ζωής του έφερε τα σημάδια αυτών των βασανιστηρίων στην ψυχή και το σώμα του, είχε αυτή στο μυαλό του αλλά ουδέποτε το παραδέχθηκε σε κάποιον. Όχι δημόσια, τουλάχιστον.
«Δε θέλησε ποτέ, μα ποτέ, όσες φορές και αν τον ρώτησα να μου πει, αλλά προσωπικά είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ότι ναι, είναι! Κάποιο πολύ κοντινό του πρόσωπο μου είχε πει ότι κάποτε υπήρχε στη ζωή του μία Ρόζα αλλά για εμένα αναμφίβολα το τραγούδι έχει γραφτεί για τη Λούξεμπουργκ. Το αποδεικνύει νομίζω και ο συγκλονιστικός στίχος ''πώς η ανάγκη γίνεται Ιστορία / πώς η Ιστορία γίνεται σιωπή'' ο οποίος συνοψίζει τη συγκυρία καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στην ελληνική γλώσσα» είχε πει ο Θάνος Μικρούτσικος, σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Αυγή» το 2014 όταν ρωτήθηκε για τη «Ρόζα» του Αλκαίου.
Και αφού δεν ήξερε με σιγουριά ο άνθρωπος που έδωσε «ζωή» σε εκείνη τη «Ρόζα», δεν μπορούμε να ξέρουμε ούτε εμείς. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να κλείνουμε τα μάτια κάθε φορά που ακούμε τη «Ρόζα» και να τη σκεφτόμαστε με το πρόσωπο της μικροκαμωμένης επαναστάτριας που επιχείρησε να βάλει φωτιά στην Ευρώπη.
Ένα τραγούδι ξεχασμένο σε συρτάρι για 20 χρόνια
Αλλά η «Ρόζα» του Άλκη Αλκαίου δεν έχει μόνο μια ιστορία να μας πει. Είχε και μια ακόμα. Η ιστορία ξεκινάει το 1976 όταν ο Αλκαίος στέλνει στον Θάνο Μικρούτσικο τους στίχους ενός ποιήματος που έγραψε. Όταν ο Μικρούτσικος διάβασε τους στίχους ενθουσιάστηκε τόσο που έκατσε στο πιάνο του προκειμένου να αρχίσει να μεταφέρει αυτό που ήδη είχε «γεννηθεί» μέσα στο μυαλό του.
Αυτό που δεν παρατήρησε ο Μικρούτσικος ήταν πως η ώρα πλέον ήταν περασμένη και ο ήχος του πιάνου έκανε πολλούς γείτονες να διαμαρτυρηθούν έντονα φωνάζοντας πως πρέπει να κοιμηθούν γιατί το πρωί έχουν να πάνε στις δουλειές τους.
Ο Μικρούτσικος, όπως ο ίδιος παραδέχθηκε πολύ αργότερα, έκανε ένα λάθος. Αντί να το αφήσει και να συνεχίσει το πρωί τη σύνθεση του τραγουδιού. Χρησιμοποίησε τη σουρτίνα για να «πνίξει» τον ήχο και έκανε την ηχογράφηση. Κακός και «πνιχτός» ο ήχος και το αποτέλεσμα δεν ήταν αυτό που θα περίμενε κανείς.
Σε όσους τραγουδιστές και να έβαλε το τραγούδι ο Μικρούτσικος, το απέρριπταν δίχως δεύτερη κουβέντα. Ο ήχος ήταν τόσο κακός που κάποιος θα χρειαζόταν μεγάλη... φαντασία για να φτιάξει το αποτέλεσμα μέσα στο μυαλό του. Έτσι μετά από πολλές αρνητικές απαντήσεις, ο Μικρούτσικος το βάζει στο συρτάρι του.
Λίγα χρόνια μετά, κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης που είχε ο Θάνος Μικρούτσικος με τη Χαρούλα Αλεξίου, θυμήθηκε εκείνο το ξεχασμένο τραγούδι σε ποίηση του Αλκαίου και της το προτείνει. Η σπουδαία Ελληνίδα τραγουδίστρια το ακούει, δεν ενθουσιάζεται και το απορρίπτει. Απογοητευμένος ο Μικρούτσικος το ξαναβάζει στο συρτάρι.
Θα παραμείνει εκεί μέχρι και το 1996 (20 ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη – κακή – ηχογράφηση). Τότε ο Θάνος Μικρούτσικος ετοιμάζει το άλμπουμ «Στου αιώνα την παράγκα» σε στίχους των Άλκη Αλκαίου, Κώστα Λαχά, Λίνας Νικολακοπούλου και Γιώργου Κακουλίδη. Τον τραγουδιστή του άλμπουμ τον είχε βρει στο πρόσωπο (ή μάλλον στη φωνή) του σπουδαίου Δημήτρη Μητροπάνου.
Ο παραγωγός Ηλίας Μπενέτος κλείνει το ραντεβού ανάμεσα σε Μικρούτσικο και Μητροπάνο. Οι δυο τους συναντιούνται, συμφωνούν και αρχίζουν να ακούν κάποια τραγούδια.
«Δέκα χρόνια αργότερα, το 1996, ετοιμάζω τον δίσκο με τον Δημήτρη Μητροπάνο ''Στου αιώνα την παράγκα''. Ίδια διαδικασία. Είχα ήδη γράψει για τον Μήτσο καινούργια τραγούδια αλλά επίσης του έβαζα να ακούσει και παλιότερα. Ανέσυρα εκείνη τη μαγνητοταινία με τη Ρόζα, γιατί υπήρχαν αρκετά ανέκδοτα εκεί, κι όταν άρχισε το τραγούδι σηκώθηκα από τη θέση μου με πρόθεση να πατήσω forward. Εκείνη τη στιγμή ο Μητροπάνος μού άρπαξε με δύναμη το χέρι μου και σχεδόν ουρλιάζοντας φώναξε: ''Ασ’ το!'' Γνωρίζουμε όλοι τι έγινε και τι εξακολουθεί να γίνεται με αυτό το τραγούδι. Πώς να μην πιστέψεις, λοιπόν, στα θαύματα;» είχε πει ο ίδιος ο Μικρούτσικος. Και όντως. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Μια ιστορία που (πιθανότατα) ξεκινάει από τις προπαρασκευαστικές επαναστατικές συνελεύσεις που οργάνωνε η Ρόζα Λούξεμπουργκ στο Βερολίνο του 1919, «θεριεύει» στο μυαλό και στο χαρτί του Άλκη Αλκαίου, συνεχίζει μέχρι το πιάνο και κάποιο συρτάρι του Θάνου Μικρούτσικου για να καταλήξει στο στούντιο να παίρνει ζωή από τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
