Με αφορμή το Podcast Τα 90s, είχα την τιμή να μιλήσω με έναν έμπειρο δημοσιογράφο/ερευνητή, ο οποίος πέρα από την ενασχόληση του με τη fiction/non fiction λογοτεχνία (Μυρίζει Αίμα, Ξεχασμένα πρωτοσέλιδα - Ρεπορτάζ από τη νεοελληνική μικροϊστορία) έχει γίνει γνωστός για την ουσιαστική συμβολή του στη δημιουργία της πρώτης ελληνικής true crime τηλεοπτικής σειράς, της «Ανατομίας ενός Εγκλήματος», με σκηνοθέτη τον Πάνο Κοκκινόπουλο, και τον συγγραφέα Πέτρο Μάρκαρη στη διαμόρφωση των πρώτων σεναρίων.
Η «Ανατομία ενός Εγκλήματος» διήρκεσε τρεις τηλεοπτικές σεζόν, γνώρισε τεράστια επιτυχία, και ενέπνευσε τη δημιουργία του «Κόκκινου Κύκλου» και πολλών ακόμα crime τηλεοπτικών σειρών.
Το podcast:
(Στιγμές από τις ηχητικά καταγεγραμμένες αφηγήσεις του Γιάννη Ράγκου).
«Στα τέλη του 1990 έγινε η πρόταση από τον ΑΝΤ1 για τη δημιουργία μιας εκπομπής true crime. Εγώ γνωριζόμουν ήδη από μια προηγούμενη παραγωγή με τον Πάνο Κοκκινόπουλο, στην οποία πάλι εκείνος ήταν σκηνοθέτης κι εγώ δημοσιογράφος. Τότε λοιπόν ο ΑΝΤ1 μας πρότεινε να φτιάξουμε μια σειρά docudrama, με δραματοποιημένες ιστορίες εγκλημάτων που είχαν συμβεί στην Ελλάδα.
Ο Κοκκινόπουλος μου πρότεινε να κάνω την έρευνα των υποθέσεων που θα παρουσιάζαμε στην εκπομπή αυτή. Στην πρώτη ομάδα εργασίας, ήμουν εγώ, ο Κοκκινόπουλος και ο Πέτρος Μάρκαρης. Τότε κάναμε ένα πρώτο κατάλογο των υποθέσεων που μας ενδιέφεραν να παρουσιάσουμε. Ξεχωρίσαμε 10-15 υποθέσεις. Εγώ ανέλαβα την έρευνα, και διοχέτευα το υλικό μου στον σεναριογράφο, ώστε να ενεργοποιηθεί στη συνέχεια η διαδικασία παραγωγής του κάθε επεισοδίου.
Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται το 1992 και ολοκληρώθηκε το 1995. Την ίδια χρονιά τελείωσε και η δουλειά μου».
«Ήταν ένα καινούριο φορμάτ στην ελληνική τηλεόραση, το οποίο είχε προτείνει ο Νίκος Μαστοράκης, υπεύθυνος προγράμματος τότε, του ΑΝΤ1. Ήταν κάτι που είχε δει σε τηλεοπτικά κανάλια του εξωτερικού, και είχε να κάνει με μεταφορές εγκλημάτων που είχαν συμβεί σε περασμένες δεκαετίες, σε φορμάτ τηλεοπτικής μυθοπλασίας.Τα εγκλήματα ήταν παλιά, μάλιστα θυμάμαι είχα ασχοληθεί μέχρι και με υπόθεση του 1908 και τα μεταφέραμε για λόγους παραγωγής, στο Σήμερα. Η σειρά έκανε πάταγο. Αν μπορούσα να την περιγράψω με σημερινή ορολογία, ήταν το talk of the town».
«Θυμάμαι παίρναμε χιλιάδες γράμματα από θεατές, που μας έκαναν αναλυτικά σχόλια, μας ρωτούσαν ένα σωρό πράγματα για τους χαρακτήρες, μας έκαναν υποδείξεις, και όχι μόνο. Ήταν απίστευτη η ανταπόκριση του κοινού».
«Ο σκοπός της εκπομπής ήταν ξεκάθαρος και δεν παρεκκλίναμε στιγμή από αυτόν. Δεν μας ενδιέφερε να σκυλεύσουμε πάνω σε θύματα και νεκρούς, αλλά να μάθουμε τι ώθησε τον εκάστοτε δράστη ώστε να διαπράξει το έγκλημα για το οποίο έγινε γνωστός».
«Η βία στη σειρά, παρ' ότι φιλτραρισμένη σε σχέση με τα πραγματικά περιστατικά, προκαλούσε αντιδράσεις εκείνη την εποχή. Προσπαθούσαμε να βρούμε τρόπους ώστε οι απεικονίσεις βίας να μη σοκάρουν το κοινό. Όμως, οφείλω να σας πω, ότι και οι πιο σκληρές απεικονίσεις βίας που κάναμε στα επεισόδια, συχνά ωχριούσαν μπροστά σε όσα φρικτά είχαν συμβεί στην πραγματικότητα. Δεν μας ενδιέφερε να παρουσιάσουμε τη βία, ως μια λατρεία του αίματος, αλλά ως μια συνέπεια συγκεκριμένων ψυχολογικών και κοινωνικών διαδικασιών».
«Υπήρχε ένα 'δέος' στους ανθρώπους με τους οποίους επικοινωνούσα, όταν τους έλεγα ότι είμαι ο δημοσιογράφος της Ανατομίας ενός Εγκλήματος. Στο πέρασμα των ετών τα επεισόδια της σειράς πέρα από την αγάπη που πήραν από το τηλεοπτικό κοινό, έφτασαν να γίνουν ακόμα και τμήμα ύλης στο πλαίσιο μαθημάτων σε νομικές σχολές ή και ειδικά σεμινάρια εγκληματολογίας».
«Απαράβατος κανόνας για τις υποθέσεις που μεταφέραμε στην τηλεόραση ήταν ότι έπρεπε να έχουν τελεσιδικήσει ή έστω να έχουν δικαστεί σε πρώτο βαθμό. Παρ' όλα αυτά, είχαμε δεχτεί αντιδράσεις. Θυμάμαι το παράδειγμα ενός δράστη, ο οποίος είχε καταδικαστεί για συγκεκριμένο έγκλημα και μας είχε στείλει επιστολή, στην οποία ισχυριζόταν πως δεν ήταν ο δράστης! Εμείς επικαλεστήκαμε τη δικαστική απόφαση, η οποία τον είχε κρίνει ένοχο, για τη δολοφονία εν προκειμένω της γυναίκας του. Φυσικά είχαμε και πιο οξείες αντιδράσεις, για παραποίηση της αλήθειας, με απειλές μηνύσεων και όχι μόνο».
«Ήταν σπάνιες οι περιπτώσεις που στη μεταφορά μιας ιστορίας παρεκκλίναμε από το αποτέλεσμα της εκάστοτε νομικής ετυμηγορίας. Η μόνη που μπορώ να θυμηθώ ήταν αυτή της υπόθεσης Παγκρατίδη, που είχε καταδικαστεί για σεξουαλικά εγκλήματα κατά τη δεκαετία του '50, και είχε γίνει γνωστός ως «ο δράκος του Σέιχ Σου». Όμως, στην πορεία του χρόνου, έγινε πανθομολογούμενη η αλήθεια πως ο Παγκρατίδης δεν είχε διαπράξει τα εγκλήματα αυτά. Αυτή την αλήθεια τιμήσαμε και στη Ανατομία».
«Η δουλειά μου ήταν ως εξής: Εντόπιζα κάθε λογής ανθρώπους, που μπορούσαν να μου δώσουν μια μαρτυρία για την εκάστοτε υπόθεση. Αν ήταν εν ζωή, τους έβρισκα, κάναμε συνεντεύξεις, πλησίαζα δικηγόρους, έβρισκα δικόγραφα, και ό,τι άλλο μπορούσα. Αν δεν ήταν εν ζωή, στηριζόμουν σε γραπτά ντοκουμέντα. Εδώ μπορώ να σας πω ένα παράδειγμα του πόσο σεβόμασταν τους ανθρώπους των οποίων τις ιστορίες μεταφέραμε στην τηλεόραση.
Αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε την υπόθεση του Φραντζή, που είχε δολοφονήσει τεμαχίσει τη γυναίκα του, το καλοκαίρι του 1987. Όταν εμείς εργαζόμασταν πάνω στην υπόθεση αυτή (pre-production), είχε εκδικαστεί σε πρώτο βαθμό. Σε εκείνο το σημείο, ο πρωταγωνιστής, ο ηθοποιός που είχαμε επιλέξει να κάνει τον Φραντζή, έδωσε μια συνέντευξη και ανακοίνωσε ότι θα παίξει τον Φραντζή. Το πληροφορήθηκε λοιπόν η οικογένεια του δράστη, και λάβαμε ένα σπαραχτικό γράμμα από τον πατέρα του δολοφόνου - το οποίο διατηρώ στο αρχείο μου - που μας εκλιπαρούσε να μην προβληθεί το επεισόδιο προτού εκδικαστεί η υπόθεση στο εφετείο, ώστε να μην επηρεαστούν αρνητικά οι δικαστές.
Το σεβαστήκαμε το αίτημα του, παίξαμε το επεισόδιο 1-2 χρόνια μετά, με άλλον, πια, πρωταγωνιστή. Ως τότε και το εφετείο είχε επικυρώσει την πρωτόδικη ποινή. Δεν ήταν μόνο η δημοσιογραφική δεοντολογία σημαντική για εμάς, αλλά και η ηθική. Δεν ήταν αυτοσκοπός μας να 'φωτογραφίσουμε' άτομα, αλλά ήταν τόσο γνωστές οι υποθέσεις, που και τα πρόσωπα γίνονταν αμέσως αναγνωρίσιμα».
«Ποτέ δεν μας φρέναρε το κανάλι από το να ασχοληθούμε με μια υπόθεση. Μια φορά που εμείς φρενάραμε και είπαμε να μην ασχοληθούμε με συγκεκριμένη υπόθεση, ήταν με τον Μανώλη Δουρή, τον παιδοκτόνο. Είχα κάνει θυμάμαι κάποιες επαφές, με ανθρώπους από τη γενέτειρα του δράστη, στην Αργολίδα. Όμως δεν κάναμε το επεισόδιο, δεν αντέχαμε να δείξουμε μια ιστορία με παιδική κακοποίηση και δολοφονία. Ούτε στις παραγωγές που ακολούθησαν, όπως ο Κόκκινος Κύκλος. Πιστεύω πως ούτε και σήμερα θα μπαίναμε στη διαδικασία να παίξουμε στην ελληνική τηλεόραση κάτι τόσο φρικτό».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
